Hemoglobin Yapısı

Hemoglobin yapısı nasıldır?

• Hemoglobin yapısındaki  hem grupları iki kısımdan oluşur. Organik kısım ve demir atomu şeklindedir. Organik kısım protoporfirin IX olarak adlandırılır. Protoporfirini yapısında Meten köprüleri ile bağlı 4 tane pirol halka vardır. Bu halkalar tetrapirol yapıyı oluşturmaktadır. Tetrapirol halkanın zincirlerinde dört metil, iki vinil, iki propiyonat yer almaktadır.
• Hemoglobinin yapısındaki pirol halkasının ortasında artı iki yüklü bir demir atomu yer almaktadır. Demir atomu altı tane koordinasyon bağı içerir. Bu koordinasyon bağlarından 4 tanesi nitrojen atomlarına bağlanmış vaziyettedir. Diğer kalan iki tanesi halka düzlemin altında ve üstünde olacak şekilde uzanmaktadır.
• Bunlardan beşinci koordinasyon bağı globin yapısındaki bir alt üniteye ait polipeptit zincirindeki bir histidin kalıntısının imidazol halkası ile bağlanmış durumdadır.
• Hemoglobin iki ana yapıdan oluşur.
  Grupları R state (Relaxed) ve T state (Tense) şeklindedir. T durumundaki hemoglobin bir alt ünitesine oksijen bağlanması R durumuna geçişi tetikler. R durumundaki hemoglobinin oksijene olan afinitesi daha yüksektir.
• Oksijen bağlanması proksimal histidin pozisyonun da değişime neden olur. Böylece polipeptidin heliks yapısını etkilemektedir.
• Hemoglobinin yapısal farklılıklardan dolayı birçok çeşidi bulunmaktadır. Bunlar normal hemoglobin ve embriyonik hemoglobin olmak üzere ikiye ayrılır.
• Normal hemoglobin: Hb Gower 1 (Zeta, epilson), Hb Gower 2 (Alfa, epilson), Hb Portland (Zeta, gamma); fetal hemoglobin olarak bilinen HbF (Alfa, gamma); yetişkin hemoglobini olarak bilinen HbA (Alfa, beta), HbA2 (Alfa, delta) şeklinde gruplandırma yapılabilir.
• Embriyonik hemoglobin yapısı alfa ile kombine olarak Hb Gower 2 oluşturur. Zeta zincir alfa zincirin analoğudur. Epilson ile kombine olarak da Hb Gower 1'i oluşturur.
• Fetal hemoglobin yapısındaki delta zincir sentezi fetal hayatın son döneminde başlar. Ayrıca fetal hemoglobin fetüs ve yeni doğan bebeklerin başlıca hemoglobin türüdür. Doğum sonrası on ikinci ayda %5'in altına düşer. On iki ile yirmi dördüncü ay arasında ise %3'ün altına düşmektedir.
• Hemoglobin yapısında bulunan hem grubunun sentezinin başlangıç ve sonlanması reaksiyonları mitokondri de meydana gelmektedir. Diğer kısımların sentezi ise sitoplazma da yani sitozol de devam eder.
• İnsan organizmasında hem grubunun sentezinin büyük kısmı yaklaşık %85'i kemik iliğinin olgunlaşmamış eritrositlerinin mitokondrilerin de olur. Burada üretilen hem grupları daha sonra hemoglobin yapısına katılmak üzere sentez tepkimelerine girer.